แร่ธาตุสังกะสี (Zinc ; Zn)

สังกะสี หรือ ซิงค์ (Zinc; Zn) เป็นแร่ธาตุชนิดหนึ่งที่ร่างกายมนุษย์เรา จำเป็นต้องใช้ในกระบวนการทางเคมี 

เราพบว่าสังกะสีจะถูกนำไปใช้เป็นตัวเร่งปฏิกิริยาร่วมกับเอ็นไซน์ (Enzyme)

มากกว่า 100 ชนิดในร่างกายมนุษย์ และปฏิกิริยาเหล่านี้ก็ล้วนมีความสำคัญต่อ

การทำงานของ ทุกอวัยวะและทุกระบบ(System) ในร่างกายเรา ที่เห็นได้ชัด

ได้แก่การมีส่วนเกี่ยวข้องกับ ขบวนการเจริญเติบโตตามปกติของมนุษย์, เกี่ยว

ข้องกับการสร้างเนื้อเยื่อต่างๆ (Tissue), ระบบสืบพันธ์ (Sexual Function), ระบบ

ภูมิคุ้มกัน (Immune System), การกำจัดสารพิษและสารตกค้างต่างๆในร่างกาย 

(Detoxification), ขบวนการในการเผาผลาญคาร์โบไฮเดรต ,ขบวนการสังเคราะห์

กรดนิวคลีอิก (Nucleic acids) หรือสารทางพันธุกรรม DNA ซึ่งมีความจำเป็นอย่าง

ยิ่งในขบวนการการรักษาแผล หรือสมานแผล (Wound Healing) หลังการผ่าตัด 

หรือบาดเจ็บ, เกี่ยวข้องกับการทำงานของต่อมลูกหมากในผู้ชาย (Prostate 

Grand) นอกจากนี้สังกะสียังเกี่ยวข้องในขบวนการของอวัยวะอื่นๆ ในร่างกายอีก

มากมาย

ร่างกายของเราต้องการสังกะสีวันละเท่าไหร่ ? 

ปริมาณความต้องการสังกะสีของแต่ละคนจะแตกต่างกันออกไปตามเพศ , วัยและ

ภาวะของร่างกาย ในประเทศสหรัฐอเมริกาได้ทำการวิจัยและกำหนดความต้องการ

สังกะสี (Zinc) ปกติของมนุษย์ไว้ตามตารางข้างล่างนี้

ปริมาณสังกะสีที่แนะนำให้รับประทานในแต่ละวัน Daily RDAs For Zinc 

อายุน้อยกว่า 1 ปี 3-5 มิลลิกรัม 

อายุ 1-10 ปี 10 มิลลิกรัม 

อายุ 11 ปีขึ้นไป 15 มิลลิกรัม 

สตรีในระยะตั้งครรภ์ (Pregnant Woman) 20-25 มิลลิกรัม 

สตรีในระยะให้นมบุตร (Lactating Woman) 25-30 มิลลิกรัม 

ในชีวิตประจำวันปกติของเราทุกวันนี้เราพบว่ามีปัจจัยหลายอย่างที่ทำให้ร่างกาย

ขาดธาตุสังกะสีได้ตลอดเวลา ปัจจัยดังกล่าวได้แก่

การรับประทานอาหารที่ไม่ถูกต้อง เช่น อาหารที่มีปริมาณสังกะสี

ต่ำ, อาหารที่มีแร่ธาตุทองแดง (Copper) มากเกินไป, พวกไฟเบอร์, ไฟเตต 

(Phytates), แอลกอฮอล์ (Alcohol), ฟอสเฟต (Phosphate) เพราะสารเหล่านี้จะ

ไปลดการดูดซึมสังกะสีผ่านผนังลำไส้ของคนเราได้ 

อายุที่มากขึ้น (Aging) ประสิทธิภาพการดูดซึมสังกะสีลดลง 

ในระยะตั้งครรภ์ (Pregnant) ต้องการสังกะสีมากเป็นพิเศษ 

ในระยะการเจริญเติบโตของร่างกาย โดยเฉพาะในเด็กทารก, เด็ก

และวัยรุ่น ซึ่งจะต้องใช้สังกะสีมากเป็นพิเศษ 

การรับประทานยาเม็ดคุมกำเนิดเป็นเวลานาน ทำให้ขาดธาตุสังกะสี

ได้ 

ภาวะอดอาหาร (Fasting or Starvation) จนขาดสารอาหาร 

ระยะป่วยหรือพักฟื้นที่ร่างกายต้องการสังกะสีมากเป็นพิเศษ 

ภาวะเครียด (Stress) ร่างกายมีความต้องการสังกะสีมากขึ้น 

ภาวะโรคต่างๆ ที่ต้องการแร่ธาตุสังกะสีเป็นพิเศษ เช่น การติด

เชื้อเรื้อรัง (Chronic infections), พิษสุราเรื้อรัง (Alcoholism), การใช้ยาขับ

ปัสสาวะ (Diuretic therapy), ผิวหนังอักเสบ (Psoriasis), ตับแข็ง (Cirrhosis), 

โรคไต (Renal Disease) ฯลฯ 

การทำงานของสังกะสีในร่างกาย 

อย่างที่กล่าวในตอนต้นแล้วว่าสังกะสีจะทำงานร่วมกับ เอ็นไซม์ 

(Enzymes) หลายชนิดในร่างกาย ต่อไปนี้เป็นตัวอย่างขบวนการที่สังกะสีมีส่วน

ร่วมในการทำงานดังกล่าว 

สังกะสีเป็นส่วนหนึ่งของเอ็นไซม์แอลกอฮอล์ดีไฮโดรจีเนส 

(Alcohol Dehydrogenase) ซึ่งเอ็นไซม์นี้มีหน้าที่ในการกำจัดแอลกอฮอล์ ซึ่งถือ

เป็นสารพิษในตับ (Liver) 

สังกะสีร่วมทำงานกับ เอ็นไซม์ แลคเตตและมาเลตดีไฮโดรจีเนส 

(Latate and Malate Dehydrogenase) ซึ่งเป็นเอ็นไซม์ที่ร่างกายใช้ในขบวนการ

สร้างกำลังงาน 

สังกะสีมีส่วนร่วมทำงานกับเอ็นไซม์ อัลคาไลน์ ฟอสฟาเตส 

(Alkaline Phosphatase) ซึ่งจำเป็นในขบวนการสร้างกระดูกและฟัน 

สังกะสีเป็นส่วนหนึ่งของเอ็นไซม์ซูเปอร์อ๊อกไซด์ ดิสมิวเทส 

(Superoxide Dismutase; SOD) ซึ่งเป็นสารต้านปฏิกิริยาอ๊อกซิเดชั่น (Potent 

Anti-oxidants) ที่มีอยู่ในร่างกาย 

สังกะสีเป็นส่วนหนึ่งของเอ็นไซม์ คาร์บอร์นิคแอนไฮเดรส 

(Carbonic Anhydrase) ซึ่งพบว่าเอ็นไซม์นี้มีส่วนเกี่ยวข้องในการทำงานอย่าง

สมดุลของระบบประสาทสมอง 

นอกจากสังกะสีจะเป็นส่วนประกอบของเอ็นไซม์ หรือทำงานร่วมกับเอ็นไซม์ตาม

ตัวอย่างข้างต้นแล้ว สังกะสียังทำงานโดยตรงอีกหลายๆ หน้าที่ ตัวอย่างที่สำคัญ

ได้แก่

พบว่าสังกะสี ช่วยให้เซลล์สามารถจับกับวิตามิน เอ (Vitamin A) 

ไว้ได้ดีขึ้น และช่วยให้เซลล์สามารถนำเอาวิตามินเอไปใช้ประโยชน์ได้ดีขึ้นด้วย 

ซึ่งช่วยทำให้เซลล์ผิวพรรณที่ถูกสร้างขึ้นใหม่ๆ มีสุขภาพดี และพบว่ายังเกี่ยวข้อง

กับการรักษาสมดุลของปริมาณไขมันใผิวหนัง และควบคุมปัญหาการเกิดสิวจาก

การอุดตันของไขมันได้ด้วย 

พบว่าสังกะสีมีส่วนสำคัญในขบวนการสร้างกรดนิวคลีอิค (Nucleic 

acid) ทั้งดีเอ็นเอ (DNA) และอาร์เอ็นเอ (RNA) ซึ่งพบว่าในระยะที่ร่างกายต้อง

การสร้างเซลล์ใหม่ๆ ไม่ว่าหลังผ่าตัด, เป็นแผลต่างๆ ยิ่งจำเป็นต้องมีขบวนการนี้

มากขึ้นเสมอ 

พบว่าสังกะสียังช่วยในการปรับปรุงการทำงานของระบบภูมิคุ้ม

กันของร่างกาย โดยเฉพาะควบคุมการทำงานของเม็ดเลือดขาวชนิด ทีลิมโฟไซต์ 

(T-lymphocyte) ให้ทำงานป้องกันเชื้อโรคแปลกปลอมได้อย่างมีประสิทธิภาพ

มากขึ้น 

พบว่าสังกะสีมีความสำคัญต่อการควบคุมการทำงานของฮอร์โมน

อินซูลิน (Insulin) และควบคุมการทำงานของอวัยวะรับสัมผัส (Taste 

Sensation) ให้ทำงานได้อย่างมีประสิทธิภาพมากขึ้น 

คำแนะนำในการรับประทาน 

สังกะสี (Zinc) ที่ดูดซึมได้ดีที่สุดและให้ปริมาณสังกะสีสูงสุดต่อ

กรัม คือ สังกะสีที่อยู่ในรูปที่จับอยู่กับเกลือกลูโคเนต หรือ ซิงค์กลูโคเนต (Zinc 

Gluconate) นั่นเอง และในท้องตลาดมักเรียกกันในชื่อของ คีเลตเตคซิงค์ 

(Chelated Zinc) 

การรับประทาน คีเลตเตคซิงค์ (Chelated Zinc) ให้ทานตอนท้อง

ว่างจะดีที่สุด หรือก่อนอาหาร 

ให้รับประทานสังกะสี (Zinc) ต่อ ทองแดง (Copper) โดยให้มี

ปริมาณของสารทั้ง 2 ในอัตราส่วน 15:1 จะดีที่สุด เพราะทำให้ร่างกายไม่ขาดแร่

ธาตุใดแร่ธาตุหนึ่งข้างต้น 

อาจมีอาการคลื่นไส้อาเจียน ในระยะแรกๆที่รับประทาน 

Reference
- Romics, I., Wschnitz H.& Frang D. Inter Urol Nephrol, 25:565-569,1993
- Schneider, H.J., Honold, E.& Mashur, J. Forester Med., 113:37-40,1995
- Elson M. Haas,M.D. "Staying Healthy with Nutrition" Dover Publication, Newyork, 216-23, 1972